De hersenen bij diabetes type 1
Ons brein is gevoelig voor hoge en lage bloedsuikers. Wat gebeurt er in je hoofd als je jarenlang diabetes type 1 hebt? En hoe erg zijn hypo’s?
In het kort
- Mensen met diabetes type 1 hebben meer kans op problemen met de hersenen.
- Dit komt omdat hersenen heel gevoelig reageren op te veel of te weinig glucose.
- Diabetes beschadigt soms ook bloedvaten en zenuwen in de hersenen.
- Problemen zijn er bijvoorbeeld met concentratie, leren en onthouden.
- Hypo’s hebben soms gevolgen, soms niet. Hierover is nog niet alles bekend.
Hersenen gevoelig voor glucose
Ons brein bestuurt alles in ons lichaam. Het heeft dus veel energie nodig. Hiervoor gebruikt je brein het liefst glucose als brandstof. Dus bloedsuiker. Maar het brein is enorm gevoelig. Bij diabetes gebeuren vaak dingen in je lichaam die hersenen vervelend vinden. Ze kunnen dan na een tijd minder goed gaan werken.
Glucose, bloedvaten en zenuwen
Bij diabetes is de bloedsuiker soms moeilijk te regelen. Dan gaat de bloedglucose in korte tijd van te hoog naar te laag en weer terug. Dit heet een wisselende bloedglucose. Hersenen hebben hier moeite mee. Als de bloedglucose jarenlang veel wisselt, is er meer kans op gevolgen. Dit kunnen directe gevolgen zijn in de hersenen. Maar ook gevolgen in het hele lichaam. Bloedvaten en zenuwen kunnen schade krijgen. Ook de bloedvaten en zenuwen in de hersenen. Dit geeft extra risico in het brein.
Gevolgen in het hoofd
Mensen met jarenlange diabetes hebben meer kans op deze problemen:
- Problemen met concentratie, geheugen en leren. Het deel van de hersenen dat je hiervoor gebruikt, kan slecht tegen wisselende bloedglucose.
- Depressie en stemmingswisselingen: je voelt je opeens heel anders. Er is minder evenwicht tussen stoffen in het brein. Zoals de hormonen noradrenaline en serotonine. Deze hormonen doen veel met je gevoel.
- Dementie, een ziekte waardoor je snel dingen vergeet. Dit heeft te maken met schade aan bloedvaten. Het brein krijgt te weinig zuurstof. Langzaam gaan er hersencellen dood.
Hoe erg zijn hypo’s?
Bij een hypo zit er te weinig glucose in het bloed. Ook de hersenen krijgen dan te weinig glucose. Je gaat bijvoorbeeld trillen en zweten. Als je bloedsuiker weer stijgt is de hypo voorbij. Een hypo kan licht zijn maar ook ernstig. Krijgen de hersenen schade door hypo’s? Dit is nog niet helemaal bekend. We weten dat hersenen niet altijd gevolgen overhouden van ernstige hypo’s. Maar bij jonge kinderen soms wel. Ze kunnen meer moeite hebben met leren. Wetenschappers doen nog veel onderzoek naar hypo’s.
Hypo’s niet goed voelen
Heb je vaak last van hypo's bij diabetes type 1? Je kan hierdoor problemen krijgen in de hersenen. Je hersenen leren zichzelf trucjes om te blijven werken bij een lage bloedsuiker. Hierdoor kan hypo unawareness ontstaan. Dit betekent dat je een hypo niet merkt. Wat gebeurt er precies in je hersenen bij een hypo? En hoe ontstaat hypo unawareness? > Bekijk meer over wat hypo’s doen in de hersenen
Wie heeft risico?
Problemen met de hersenen ontstaan langzaam. Dit kan jaren duren. Deze mensen met diabetes type 1 hebben meer risico:
- Volwassenen die jarenlang vaak een hoge bloedglucose hebben. Of een erg wisselende bloedglucose. De kans op problemen is dus kleiner als je let op je bloedglucose.
- Mensen die door diabetes klachten hebben aan ogen en nieren.
- Volwassenen die jarenlang problemen hebben met hart en bloedvaten, hoge bloeddruk en hoog cholesterol.
- Waarschijnlijk ook kinderen die op jonge leeftijd vaak een ernstige hypo hadden.
Wat merk je ervan?
Vaak merken mensen zelf niet of hun hersenen minder goed gaan werken. Het gaat langzaam. En als je ouder wordt is het ook normaal dat je dingen slechter onthoudt. Of dat je langzamer denkt dan je gewend was. En minder dingen tegelijk kunt doen. De meeste klachten komen dus ook voor bij mensen zonder diabetes. Maar door diabetes type 1 heb je meer kans dat je hersenen al minder goed werken als je nog iets jonger bent. Of dat de klachten erger zijn dan gemiddeld.
Artikel met medewerking van:
- dr. Sarah Siegelaar - internist-endocrinoloog, Amsterdam UMC
Experts dragen bij aan betrouwbare informatie op diabetes.nl. Lees meer over hoe we als redactie keuzes maken.
Laatst bijgewerkt op: 30 maart 2023