Coeliakie en diabetes type 1

Wat is coeliakie? 

Coeliakie is een probleem in je lichaam. Je spreekt het uit als: seu-lie-a-kíe. Mensen met coeliakie kunnen niet tegen gluten. Gluten zijn stofjes in soorten graan, zoals tarwe. Ze zitten bijvoorbeeld in brood. Mensen noemen coeliakie vaak ook glutenallergie. Of glutenintolerantie. Maar deze namen kloppen niet. In het lichaam gebeurt namelijk iets anders: coeliakie is een auto-immuunziekte. Het heeft te maken met je afweersysteem.  

Probleem in de darm 

Bij coeliakie reageer je heftig op gluten. Normaal zijn gluten geen probleem. Ze zitten in veel gezonde voeding. Gluten zijn een bepaald soort eiwitten. Ons lichaam heeft eiwitten nodig. Maar bij coeliakie denkt je lichaam dat gluten inbrekers zijn. Zoals een virus of een bacterie. Je afweersysteem komt in actie: het maakt antistoffen. Maar je krijgt hierdoor een ontsteking in je dunne darm. Dit is een deel van je darmen. De ontsteking beschadigt de darm. Je lichaam haalt hierdoor minder voedingsstoffen uit het eten.  

Coeliakie en diabetes type 1 

Bij diabetes type 1 heb je meer kans op coeliakie dan gemiddeld: 

• Van 100 mensen met diabetes type 1 hebben ongeveer 5 personen coeliakie.
• Van 100 mensen zonder diabetes heeft minder dan 1 persoon coeliakie.  

Sommige mensen hebben eerst coeliakie. Ze krijgen op een later moment ook diabetes type 1. Andersom kan ook. Dan heb je eerst diabetes type 1 en daarna pas coeliakie. Heb je het allebei? Dan heb je meestal aanleg hiervoor in je genen. Deze aanleg is erfelijk.  

Waarom komt coeliakie en diabetes type 1 vaak samen voor? 

Diabetes type 1 en coeliakie zijn allebei auto-immuunziekten. Dit betekent dat je afweersysteem een deel van je lichaam aanvalt. Bij diabetes type 1 zijn dit de cellen die insuline maken. Bij coeliakie is het de wand van de dunne darm. Maar waarom krijg je dit vaak allebei? Dat weten we nog niet. Wetenschappers doen veel onderzoek naar het afweersysteem, maar weten er nog te weinig over. We weten wel dat mensen met diabetes type 1 meer kans hebben op andere auto-immuunziekten. Dus ook op coeliakie.

Hoe herken je coeliakie?   

Je merkt niet altijd duidelijke klachten van coeliakie. Daarom hebben mensen met diabetes type 1 soms coeliakie zonder dat ze dit weten. Coeliakie kan al beginnen bij hele jonge kinderen. Maar je kunt het ook krijgen als je ouder bent. Mensen zijn vaak tussen de 10-45 jaar als ze coeliakie krijgen. Dit zijn de symptomen van coeliakie: 

• buikpijn of diarree
• overgeven 
• moe zijn
• gewicht verliezen
• je somber voelen of depressief  

Heb je klachten? 

Herken je sommige symptomen van coeliakie? Dit betekent niet meteen dat je coeliakie hebt. Vertel je arts over deze klachten. Of vraag advies aan de kinderarts als het gaat om je kind met diabetes. De dokter kan onderzoeken of je coeliakie hebt. Denk je dat je het misschien hebt? Begin dan nog niet zelf met glutenvrij eten. Het is dan moeilijker om te zien of je coeliakie hebt.  

Coeliakie-test 

Kinderen met diabetes type 1 krijgen iedere 5 jaar een controle op coeliakie. Dit gebeurt bij de kinderarts. Volwassenen worden niet standaard getest op coeliakie. Bij een coeliakie-test kijkt een dokter naar antistoffen in je bloed. Dit zijn stofjes van de afweerreactie tegen gluten. Volwassenen krijgen soms ook een onderzoek van de dunne darm. De dokter haalt een klein stukje uit de wand van de darm. Het stukje wordt onderzocht met een microscoop.  

Wat doe je aan coeliakie? 

Als je coeliakie hebt, eet je voortaan glutenvrij. Dit heet een glutenvrij dieet. Je eet en drinkt niets waar gluten in zitten. Ook niet een beetje. Gluten zit in tarwe, rogge, spelt en gerst. Je moet goed opletten. Want in veel voedingsmiddelen zitten gluten. Denk aan brood, koekjes en pasta zoals spaghetti en macaroni. En bijvoorbeeld ook in chocoladepasta, sommige snoepjes, sauzen, leverworst, bouillonblokjes en bier. Je kunt glutenvrije producten kopen. Zoals brood gemaakt met maïsmeel of rijstmeel. Coeliakie gaat niet meer weg. Ook niet als je glutenvrij eet. 

Glutenvrij eten en diabetes 

Heb je diabetes en coeliakie maar eet je wel gluten? Bijvoorbeeld als je nog niet weet dat je coeliakie hebt. Je bloedsuiker is dan moeilijker te regelen. Dit komt omdat je darmen anders omgaan met voeding dan normaal. Na de diagnose coeliakie kan een diëtist advies geven. Misschien moet je ook iets veranderen aan je insuline. Want je darmen gaan weer normaal werken als de ontsteking weggaat. Bekijk dit samen met je arts.