Psychische gezondheid en stress door diabetes type 2

Omgaan met diabetes type 2

Je leven verandert vaak als je diabetes type 2 hebt. Of je denkt dat je veel dingen niet meer kan doen door je diabetes. Je doet ook een groot deel van de zorg zelf. Je neemt zelf je medicatie en let op wat je eet en drinkt. Maar je hebt nooit helemaal controle over hoe het met je gaat. Dit kan zorgen voor emoties als boosheid, verdriet of angst. Al die negatieve gevoelens bij elkaar noemen we stress door diabetes, of soms met een Engels woord diabetes distress. 

Stress door diabetes type 2 

Stress door diabetes betekent alle zorgen en frustraties die te maken hebben met het leven met diabetes. Zorgen over de toekomst, je bloedsuiker en je gezondheid. Veel mensen kunnen door deze stress minder goed zorgen voor zichzelf en hun diabetes. Dit kan leiden tot diabetes burn-out en depressieve klachten. Hierdoor raakt de bloedglucose nog verder uit evenwicht.

Schuldgevoel over diabetes type 2

Er zijn veel misverstanden over diabetes type 2. Mensen hebben hierdoor snel een oordeel over iemand met diabetes type 2. Je krijgt misschien vervelende reacties of verschillende adviezen. Misschien heb je zelf ook negatieve gedachten over diabetes type 2. Na de diagnose kan het soms voelen alsof diabetes je eigen schuld is. Dit alles geeft stress. Je voelt misschien ook schuld of schaamte rondom je leefstijl. Vaak wil je wel gezonder leven, maar lukt dit nog niet.  

Zorgen over complicaties door diabetes 

Diabetes kan leiden tot andere aandoeningen, dus complicaties van diabetes. Vanaf het moment van de diagnose hoor je: let op je bloedglucose, dan heb je minder kans op complicaties. Dit geeft veel zorgen en stress, in bijna alle situaties. Bijvoorbeeld:  

• het is moeilijk om je bloedglucose in evenwicht te houden, ook al doe je hier veel moeite voor 
• het lukt je om de glucosewaarden vaak normaal te houden, en toch krijg je complicaties  
• je hebt complicaties en hierdoor verschillende problemen en zorgen in je dagelijkse leven 
• complicaties hebben invloed op je gezin en je relatie, bijvoorbeeld erectieproblemen 
• je hebt geen complicaties maar je weet dat dit kan gebeuren  

Stress door eten met anderen 

Eten en drinken zijn vaak ingewikkelde onderwerpen in relaties. Het is bijvoorbeeld fijn als iemand je helpt om gezond te eten met diabetes type 2. Maar het kan vermoeiend zijn als iemand meekijkt bij alles wat je eet. Op bezoek bij vrienden of familie? Ze hebben dan voor je gekookt of iets in huis gehaald. Het kan lastig zijn om te zeggen dat je iets liever niet neemt. Je wil aardig zijn en ‘gezellig meedoen’. Soms begrijpen anderen jouw keuzes of uitleg niet helemaal.  

Stress door bloedsuikerwaarden  

Meet je zelf je bloedglucose? Dit kan handig zijn. Maar het kan ook stressvol zijn om vaak je glucosewaarden te zien. En dat deze snel hoger en lager kunnen worden. Het is goed om te weten dat je bloedsuiker altijd schommelt. Ook bij mensen zonder diabetes. Je zorgverlener kan vertellen wat voor jou normaal is. Meet je niet zelf je glucosewaarden? Dan wordt regelmatig de HbA1c-waarde bepaald in je bloed. Het kan stress geven als de waarde hoger is dan het doel. 

Stress door diabetes en werk 

Heb je een baan? Diabetes geeft dan soms extra stress. Misschien moet je regelmatig even naar de huisarts of het ziekenhuis. Dit is niet altijd te plannen buiten werktijd. Sommige mensen voelen zich hierdoor schuldig. Ze gaan dan nog harder werken. Het is fijn als je werkgevers en collega's het wel begrijpen. Dan krijg je de ruimte om tijd te nemen voor je diabetes. Bijvoorbeeld ook om je bloedglucose te controleren en op regelmatige tijden te eten of pauze te nemen.

Ouder worden 

Als je ouder bent, heb je vaker lichamelijke problemen. Het kan hierdoor moeilijker zijn om voor je diabetes te zorgen. Andere problemen vragen dan meer aandacht. Misschien zorg je veel voor een partner, of woon je opeens weer alleen, na jaren samen. Hierdoor heb je minder tijd dan je zou willen voor jezelf en voor je diabetes. Je krijgt dan juist meer stress over diabetes.  

Meer stress door diabetes bij niet-westerse achtergrond  

Mensen met een niet-westerse achtergrond in Nederland hebben vaak meer stress door diabetes type 2. Bijvoorbeeld mensen van Turkse of Marokkaanse afkomst. Of van Afrikaanse en Surinaams-Hindoestaanse afkomst. Vooral mensen die zorgen hebben over complicaties, of bang zijn om een hypo te krijgen. Mensen hebben ook meer stress door diabetes als ze moeite hebben met de adviezen voor hun behandeling. Bijvoorbeeld over voeding. > Tip: er is een filmpje over stress door diabetes in 8 talen

Wat doe je als je stress hebt van diabetes? 

Praat over je zorgen en stress met familie en vrienden. Dit helpt vaak al veel. Ook praten met andere mensen met diabetes helpt. Bijvoorbeeld op het online Trefpunt. Houd je het gevoel dat je veel stress hebt van diabetes? Praat hierover met je zorgverlener, zoals je dokter of praktijkondersteuner. Deze past dan soms je behandeling aan. Bijvoorbeeld de streefwaarden voor de bloedglucose. Je ervaart dan minder druk om alles perfect te doen. 

Psychische zorg voor omgaan met de last van diabetes 

Verwijzing naar een psycholoog is niet altijd nodig bij stress door diabetes of andere psychische klachten. Veel van deze klachten gaan vanzelf weer over. Als het nodig is en als je het wil, kun je wel een verwijzing krijgen naar de praktijkondersteuner van de huisarts, of naar de medische psycholoog. Zij kunnen extra hulp geven. Voor mensen met diabetes type 2 bestaan ook speciale cursussen die je helpen omgaan met diabetes. Vaak is dit in een groep. > Bekijk hier meer over psychische zorg bij diabetes.